Thuốc chống muỗi là một trong những công cụ quan trọng nhất để bảo vệ cá nhân khỏi muỗi đốt và các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mà chúng mang lại như sốt xuất huyết, sốt rét, Zika, hay Chikungunya. Tuy nhiên, để sử dụng hiệu quả và an toàn, điều quan trọng là phải hiểu rõ về các thành phần hoạt chất và cách áp dụng đúng cách.

1. Các thành phần hoạt chất phổ biến trong thuốc chống muỗi:

Hiện nay, có nhiều loại hoạt chất được sử dụng trong thuốc chống muỗi, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng:

• DEET (N,N-Diethyl-meta-toluamide):

  • Đặc điểm: Là hoạt chất đuổi côn trùng hiệu quả nhất và được nghiên cứu rộng rãi nhất. Đã được sử dụng an toàn từ những năm 1950.
  • Cơ chế: Hoạt động bằng cách gây rối loạn các thụ thể khứu giác của muỗi, khiến chúng không thể "đánh hơi" được carbon dioxide và axit lactic từ cơ thể người.
  • Nồng độ: Có sẵn ở nhiều nồng độ khác nhau (từ 5% đến 100%). Nồng độ càng cao thì thời gian bảo vệ càng lâu, nhưng không nhất thiết hiệu quả hơn trong việc đuổi muỗi. Ví dụ, DEET 10% có thể bảo vệ trong khoảng 2 giờ, trong khi DEET 30% có thể bảo vệ tới 6-8 giờ.
  • An toàn: Được coi là an toàn khi sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, nồng độ cao có thể gây kích ứng da ở một số người và có thể làm hỏng một số vật liệu tổng hợp (nhựa, da, rayon).

• Picaridin (KBR 3023 hoặc Icaridin):

  • Đặc điểm: Hoạt động tương tự DEET nhưng ít gây kích ứng da và không làm hỏng nhựa hoặc vải tổng hợp. Ít có mùi hơn DEET.
  • Nồng độ: Thường có ở nồng độ 5% đến 20%. Picaridin 20% mang lại hiệu quả tương đương DEET 30%.
  • An toàn: Được coi là an toàn và là lựa chọn tốt cho những người nhạy cảm với DEET.

• IR3535 (Ethyl butylacetylaminopropionate):

  • Đặc điểm: Là hoạt chất tổng hợp ít độc hại hơn DEET và Picaridin, được coi là an toàn cho trẻ em và phụ nữ mang thai.
  • Nồng độ: Thường có ở nồng độ 10% đến 20%. Cung cấp thời gian bảo vệ ngắn hơn so với DEET hoặc Picaridin ở nồng độ tương đương.
  • An toàn: Thường được sử dụng trong các sản phẩm dành cho da nhạy cảm.

• Tinh dầu Bạch đàn chanh (Oil of Lemon Eucalyptus - OLE) / Para-menthane-diol (PMD):

  • Đặc điểm: Là hoạt chất có nguồn gốc thực vật được khuyến nghị. PMD là phiên bản tổng hợp của hợp chất tự nhiên có trong tinh dầu bạch đàn chanh.
  • Hiệu quả: Cung cấp khả năng bảo vệ tương đương với nồng độ thấp của DEET (ví dụ: OLE/PMD 30% có thể bảo vệ tương đương DEET 15-20%).
  • Lưu ý: Không nên sử dụng cho trẻ em dưới 3 tuổi.

• 2-Undecanone:

  • Đặc điểm: Một hợp chất tự nhiên được tìm thấy trong cà chua dại.
  • Hiệu quả: Cho thấy khả năng đuổi muỗi tương tự DEET ở nồng độ thấp.

2. Cách sử dụng thuốc chống muỗi an toàn và hiệu quả:

Để tối đa hóa hiệu quả và đảm bảo an toàn khi sử dụng thuốc chống muỗi, hãy tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng: Luôn luôn đọc và làm theo hướng dẫn trên nhãn sản phẩm. Mỗi sản phẩm có thể có nồng độ và khuyến nghị sử dụng khác nhau.
• Thoa trực tiếp lên da hoặc quần áo:
  • Thoa một lớp mỏng và đều lên vùng da tiếp xúc với không khí. Tránh thoa quá nhiều.
  • Nếu thoa lên mặt, hãy xịt thuốc ra tay trước rồi xoa nhẹ nhàng lên mặt, tránh vùng mắt, miệng và lỗ mũi.
  • Có thể thoa lên quần áo (nhưng cần kiểm tra xem hoạt chất có làm hỏng vải không, đặc biệt là DEET).
• Không thoa lên vết cắt, vết thương, da bị kích ứng: Điều này có thể gây kích ứng hoặc phản ứng phụ.
• Không thoa dưới quần áo: Thuốc chống muỗi chỉ hoạt động trên bề mặt da.
• Sử dụng đủ lượng cần thiết: Không cần thoa quá dày. Một lớp mỏng là đủ để đuổi muỗi.
• Rửa tay sau khi thoa: Đặc biệt quan trọng để tránh đưa thuốc vào mắt hoặc miệng.
• Rửa sạch thuốc bằng xà phòng và nước khi không cần thiết: Sau khi trở về nhà hoặc khi không còn tiếp xúc với muỗi, hãy rửa sạch vùng da đã thoa thuốc.
• Bảo quản đúng cách: Giữ thuốc chống muỗi ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh xa tầm tay trẻ em.

3. Lưu ý đặc biệt cho trẻ em và phụ nữ mang thai:

• Trẻ em:
  • Không dùng DEET cho trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi.
  • Không dùng tinh dầu bạch đàn chanh (OLE/PMD) cho trẻ dưới 3 tuổi.
  • Đối với trẻ lớn hơn, hãy chọn sản phẩm có nồng độ thấp hơn (ví dụ: DEET dưới 30% hoặc Picaridin dưới 20%).
  • Không để trẻ tự thoa thuốc. Người lớn nên xịt thuốc ra tay rồi thoa lên da trẻ, tránh tay, mắt, miệng và những vùng da bị hở.
  • Nên ưu tiên các biện pháp vật lý như sử dụng màn chụp trẻ em Bình Minh bảo vệ bé yêu ngủ ngon mỗi ngày hoặc màn chụp tự bung cho bé Bình Minh.
• Phụ nữ mang thai và cho con bú:
  • Các hoạt chất DEET, Picaridin, và IR3535 đều được coi là an toàn khi sử dụng đúng cách trong thai kỳ và cho con bú. Tuy nhiên, vẫn nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
  • Ưu tiên sử dụng các biện pháp vật lý như mặc quần áo dài, sử dụng màn chụp người lớn Bình Minh an toàn, tiện lợi, ngủ ngon mỗi đêm.

Sử dụng thuốc chống muỗi đúng cách là một phần quan trọng trong chiến lược phòng chống các bệnh do muỗi truyền. Kết hợp với các biện pháp khác như dọn dẹp môi trường sống, sử dụng đồ dùng gia đình Bình Minh tiện lợi, đa năng, giá trị mỗi ngày để loại bỏ ổ bọ gậy, và sử dụng chăn ga gối đệm Bình Minh êm ái từng giấc ngủ, bền bỉ từng ngày để tạo không gian nghỉ ngơi an toàn, chúng ta có thể giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh.